تحلیل فضای وابستگی و فضاهای پیوستگی منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس

Authors

  • دکتر بهادر زارعی استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
  • دکتر علی ولیقلی‌زاده استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه مراغه
  • دکتر یاشار ذکی استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
Abstract:

منطقۀ آزاد تجاری ـ صنعتی ارس محصول کنشِ نظام‌های متعدد در مقیاس‌های فضایی مختلفی است که از آن به‌عنوان یکی از شش دروازۀ حیاتی ایران برای هم پیوندی اقتصاد لمحلی و ملی با اقتصاد جهانی نام می‌برند. به عبارتی، مسیر تحول این واحد تجاری ـ صنعتی به‌عنوان یک ساخت جغرافیایی توسط نظام­هایی در حال هدایت است که آن را از درون (در مقیاس محلی) و بیرون (به‌واسطۀ اثرات سایر مقیاس­های فضایی) سازمان می‌دهند، اگر چه در جایگاه یکی از عناصر ساختاری ـ کارکردی سازمان فضا تمایز یافته و محل آن در فضا معیّن شده است؛ بنابراین، به نظر می­رسد ساخت‌یابی منطقۀ آزاد ارس در فضای وابستگی تحت‌الشّعاع کارکرد سایر مراکز قدرتِ فضا­های پیوستگی است که در مقیاس­های جغرافیایی وسیع‌تر نقش‌آفرین هستند.در واقع با توجه به آنچه که ذکر شد، پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی در پی تبیین نمودن مقیاس­های فضایی مؤثّر در ساخت و نظام جغرافیایی منطقۀ آزاد ارس است که در همین خصوص، برای تحلیل وضع موجود از چارچوب مفهومی‌ـ نظری مقیاس‌های سه لایۀ جهانی، ملی و محلی مطرح در نظریّۀ نظام­های جهانی پیتر تیلور در پیوند با انواع فضاهای وابستگی و پیوستگی استفاده شده است؛ بنابراین، طبق نتایج این پژوهش مقیاس­های فضایی مؤثّر در روند تحوّلات منطقۀ آزاد ارس متعددتر از سطوح مقیاس­های جغرافیایی سه گانۀ مطرح شده در نظریّۀ نظام­های جهانی است. در واقع علاوه بر فرصت­ها و تهدیدهای اقتصاد جهانی سرمایه­داری در وسیع­ترین مقیاس یعنی مقیاس جهانی، ایدئولوژی دولت ـ ملت در مقیاس ملی یعنی دیدگاههای کلان دولتمردان ایرانی و اثرات فضای وابستگی در مقیاس محلی یعنی موقعیت و محل استقرار منطقۀ آزاد ارس در جلفا، کنش دو مقیاس ناحیه­ای (فروملی) شمال­غرب ایران و نیز مزایا و تنگناهای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی قفقاز جنوبی در مقیاس منطقه­ای (فراملی) در سازمان­بندی فضایی منطقۀ آزاد ارس، دخیل و مؤثّر هستند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شناسایی و اولویت‌بندی فرصت‌های کسب‌وکار در منطقۀ آزاد تجاری ارس

کشورهای درحال‌توسعه با ایجاد منطقة آزاد تجاری و صنعتی تلاش دارند موانع قانونی و حقوقی را از پیش‌روی سرمایه‌گذاران برداشته، موجبات توسعة اقتصادی، ورود و انتقال فناوری و سرمایه را فراهم سازند و درنهایت، به بهبود شرایط اقتصادی‌شان کمک کنند. بسیاری از صاحب‌نظران حوزة کارآفرینی تأثیر فرصت را در فعالیت‌های کارآفرینانه بسیار کلیدی و اجتناب‌ناپذیر می‌دانند؛ به‌طوری‌که معتقدند بدون فرصت، کارآفرینی وجود ...

full text

تحلیل کاربری های صنعتی منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس

سرزمین به معنای محیطی فیزیکی است که شامل اقلیم، پستی و بلندی، خاک، هیدرولوژی و پوشش گیاهی می شود که از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده پتانسیل زمین برای کاربری های مختلف هستند.استفاده نادرست از زمین خسارات جبران ناپذیری را بر منابع زیست محیطی وارد می کند. برای استفاده در خور از سرزمین امروزه آمایش سرزمین مطرح می باشد که با ارزیابی تناسب زمین برای کاربری های معین، پتانسیل بالقوه زمین را کشف کرده و...

15 صفحه اول

بررسی عملکرد منطقه آزاد تجاری- صنعتی ارس از منظر صادرات

مناطق آزاد تجاری به منظور دستیابی به تکنولوژی های پیشرفته، درآمد ارزی، جذب سرمایه های خارجی، ایجاد اشتغال و توسعه صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی در کشورمان تأسیس شده اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد منطقه آزاد تجاری ارس از منظر صادرات انجام گرفته است.برای رسیدن به هدف پژوهش، عوامل موثر بر بهبود عملکرد صادرات مناطق از طریق مرور ادبیات شناسایی، و با استفاده از روش توصیفی- پیمایشی و ابزار پرسشنا...

full text

عوامل مؤثر بر عملکرد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی ایران

Materializing ideals such as expediting infrastructural and civil development affairs, economic growth and development, employment, investment as well as commodities production and exports is a goal for Iran’s free trade zones. This study tries to determine the factors influencing the performance of Iran’s free zones and analyze their effectiveness degree. The findings indicate that 49 percent ...

full text

تجزیه و تحلیل عملکرد مناطق آزاد تجاری – صنعتی در ایران

در این مقاله، ابتدا تعاریف، اهداف، خصوصیات و آمارهایی از عملکرد مناطق آزاد تجاری – صنعتی جهان مطرح می شوند سپس تاریخچه تاسیس، اهداف، قوانین و عملکرد مناطق آزاد تجاری – صنعتی ایران مورد بحث قرار می گیرد. ضمن تحلیل ناکامی های نسبی این مناطق در ایران راه کارهایی برای کسب موفقیت این مناطق ارائه می گردد.

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 17

pages  51- 70

publication date 2016-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023